Ontslag op staande voet (deel 1): valkuilen voor de werkgever

Schipper Huigen vaart op het ms Sol Levante met John Jansen als eerste kapitein. Huigen heeft diverse schepen in de vaart. Op al zijn schepen geldt een streng alcohol- en drugsprotocol: niet alleen het gebruik van alcohol- of drugs tijdens diensttijd is verboden, maar ook het voorhanden hebben ervan.

Tijdens een bezoekje aan de Sol Levante op maandag 1 september ziet Huigen bierflesjes in de stuurhut staan. Huigen roept Jansen ter verantwoording. De bierflesjes zijn van Jansen, maar Jansen zegt dat hij ze heeft gekocht voor gebruik thuis. Huigen neemt daar geen genoegen mee en ontslaat Jansen mondeling, op staande voet.

Als Huigen terug op kantoor is, is het druk. Hij komt pas vrijdag 5 september toe aan het schrijven van een brief aan Jansen waarin hij het ontslag op staande voet bevestigt. Huig verwijst naar de flesjes bier aan boord, maar wijst Jansen ook op een eerder incident een paar maanden eerder, waarbij Jansen in diens boosheid bijna een matroos was aangevlogen.

Op 10 september krijgt Huigen een brief terug van Jansen, waarin deze de nietigheid van het ontslag op staande voet inroept. Huigen besluit toch even advies te gaan vragen bij zijn advocaat: waar moet een werkgever op letten bij een ontslag op staande voet? Bij een geldig ontslag op staande voet verliest de werknemer niet alleen zijn baan maar ook zijn recht op een ww-uitkering.

Voor een werkgever is een ontslag op staande voet risicovol. Als het ontslag op staande voet onterecht is, zal het dienstverband tussen werkgever en werknemer doorlopen en dan moet werkgever het loon vanaf de ontslagdatum alsnog uitkeren. De werknemer komt dan terug in dienst. Ook is het mogelijk dat er een schadevergoeding moet worden betaald. Waar moet een werkgever op letten bij een ontslag op staande voet?

Dringende reden

Een dringende reden is noodzakelijk voor een ontslag op staande voet. Of iets een dringende reden oplevert voor ontslag op staande voet, zorgt in de praktijk voor veel discussie. Als een werkgever iets belangrijk vindt en wil dat een bepaald voorschrift wordt nageleefd, doet hij er goed aan om dit voorschrift expliciet in het huishoudelijk reglement en de arbeidsovereenkomst op te nemen, met daarbij de vermelding dat schending van het voorschrift een dringende reden voor ontslag op staande voet oplevert.

Het ontslag op staande voet moet onverwijld worden gegeven. Het kan dat er nog een paar dingen moeten worden uitgezocht voordat het ontslag op staande voet definitief kan worden gemaakt. Zorg dat er weinig tijd zit tussen het incident (dan wel het moment dat werkgever kennis krijgt van het incident) en het daadwerkelijk gegeven ontslag. De reden voor ontslag op staande voet moet snel en duidelijk worden medegedeeld.

Laat altijd snel en duidelijk aan de werknemer weten wat de reden voor het ontslag op staande voet is. Vanwege bewijsproblemen is het verstandig om een mondeling ontslag op staande voet altijd daarna schriftelijk te bevestigen onder vermelding van de redenen.

Wees zorgvuldig

Geef de werknemer altijd de kans zijn kant van het verhaal te doen (hoor en wederhoor). Per ontslag op staande voet moet de werkgever altijd een afweging maken tussen het incident en de persoon van de werknemer in kwestie, inclusief de gevolgen voor werknemer.