Hulpverlening en hulploon

Schipper Hansen vaart met zijn geladen schip de Maria-Theresia, als hij problemen krijgt met zijn elektrische installatie. Het roer valt uit en de hele elektrische installatie aan boord reageert niet of nauwelijks. Hansen zit op een gevaarlijk deel van het vaarwater en vraagt hulp. Er meldt zich een professionele hulpverlener/berger. De berger maakt vast en weet het schip naar de dichtst bij zijnde haven te brengen. Daar meert het schip aan en wordt gekeken wat er nu mis is gegaan.

De berger vordert 20.000 euro aan hulploon. Dat vindt Hansen veel te veel en weigert te betalen. Hansen belt zijn advocaat mr Specialis; is hij hulploon verschuldigd?

Hulploon wordt betaald als er sprake is van geslaagde hulpverlening

Er is sprake van hulpverlening bij werkzaamheden die worden verricht om hulp te verlenen aan een schip dat in het water ligt en dat in gevaar is. Er is sprake van gevaar als er een flinke kans bestaat op schade aan schip, opvarenden, lading en/of het milieu.

Het schip bevindt zich vanuit hulpverleningsoogpunt gezien in een gevaarlijke situatie als het niet in staat is om op eigen kracht, zonder hulp van buitenaf, uit een bepaalde gevaarlijke situatie te komen. Het hoeft niet meteen te gaan om een situatie op leven of dood; een beetje gevaar is ook gevaar.

Of er sprake is van een gevaarlijke situatie wordt bekeken naar het moment dat er met hulpverlening wordt begonnen. Het is niet altijd redelijk om achteraf, als alles mee blijkt te vallen, aan te geven dat er nooit gevaar is geweest.

Vast staat dat het schip door het uitvallen van de elektrische installatie minder goed manoeuvreerbaar was. Om uit deze gevaarlijke situatie te komen, had het schip op eigen kracht een haven moeten kunnen bereiken, invaren en afmeren. Gelet op de beperkte manoeuvreerbaarheid van het schip is de kans reëel aanwezig dat het schip de haven niet zonder schade te veroorzaken zou hebben kunnen invaren en afmeren.

Het gevaar was misschien niet acuut, maar het gevaar was er wel. Dat blijkt ook uit het feit dat de schipper de berger heeft gebeld. De haven die is binnengelopen is een kleine haven met beperkte ruimte om te manoeuvreren. Dit is voor een schip met een werkende installatie al lastig, laat staan voor een schip met roeruitval. Er was dus sprake van enig gevaar.

Als er met gunstig resultaat hulp is verleend, heeft de berger recht op hulploon

Van gunstig resultaat is sprake als het schip in nood is gered, als de lading en/of opvarenden zijn gered, als (het risico op) milieuschade is voorkomen of als aan de redding is bijgedragen.

Er ontstaat vaak discussie over wat een redelijk bedrag aan hulploon is. Voor de bepaling van een redelijk hulploon zijn de volgende punten van belang: behaald resultaat, waarde schip (na redding), waarde lading (na redding), professionele berger of niet, milieuschade voorkomen, mate van gevaar voor schip en berger, door hulpverleners verkregen gunstige uitslag, etc.

Er is alleen recht op hulploon bij enig gunstig resultaat

De hulpverlener heeft soms een retentierecht op het schip en de lading totdat hulploon is betaald. De hulpverlener moet dan wel de feitelijke macht over schip en/of lading hebben. Anders kan de hulpverlener altijd beslag leggen. Het hulploon is nooit meer dan de waarde van het geredde vaartuig en de geredde lading.