Rijbevoegdheid en het CBR

Schipper Piet Puk heeft te hard gereden en heeft gereden onder invloed van alcohol. Voor beide feiten heeft hij een brief gekregen van het openbaar ministerie: de strafrechtelijke weg is ingezet.

De belangrijkste vraag die in het strafproces wordt gesteld, is of er met bepaald rijgedrag een overtreding/ misdrijf is begaan en bestraffing daarvan noodzakelijk is. Het toetsingskader van het strafproces is anders dan het toetsingskader van bijvoorbeeld het CBR. Het zijn twee afzonderlijke trajecten.

Omdat er fouten zijn gemaakt bij de constatering van de snelheid en bij de constatering van het promillage alcohol worden de strafrechtelijke zaken geseponeerd. Puk is blij en denkt dat de kous hiermee af is. Maar dan vallen er brieven van het CBR op de mat… Het CBR kijkt met een eigen bril naar verkeersovertredingen.

Bij de beoordeling door het CBR is de vraag of er door de verkeersdeelnemer afwijkend rijgedrag ten toon wordt gespreid. Afwijkend rijgedrag kan duiden op gebrekkige rijvaardigheid. Ook zonder dat een overtreding wordt begaan of de veiligheid direct in gevaar wordt gebracht (dus ook zonder dat er sprake is van strafbare verkeersovertredingen), kan het CBR tot het oordeel komen dat iemand over onvoldoende rijvaardigheid beschikt.

Als het CBR binnen het bestuursrechtelijke kader meent dat bepaalde gedragingen met voldoende mate van zekerheid vast zijn komen te staan, kan het CBR actie ondernemen. Dat is dus een ander criterium dan het strafrechtelijke criterium dat een overtreding wettig en overtuigend bewezen moet zijn!

Het CBR ontvangt van politie of derden (zoals een behandeld arts) bericht dat zij menen dat iemand niet geschikt is om een voertuig te besturen. De politie stuurt automatisch een afschrift van het door hen opgemaakte proces-verbaal aan het CBR; zij doen een mededeling.

Naar aanleiding van deze mededeling gaat het CBR kijken of de bestuurder in kwestie een cursus moet volgen, zoals:

–              (korte) cursus alcohol en verkeer (L)EMA);

–              Cursus alcohol en verkeer (EMD);

–              (korte) cursus gedrag en verkeer (L)EMG);

–              Rijvaardigheidsonderzoek;

–              Medisch specialistisch onderzoek.

Wanneer men niet meewerkt aan de voorgestelde onderzoeken, wordt het rijbewijs ongeldig verklaard. Als het CBR problemen met alcohol vermoedt (bijvoorbeeld bij recidive), kan zij de bestuurder verwijzen naar een onafhankelijk specialist (psychiater) voor nader onderzoek op het gebied van alcohol/drugsgebruik en dergelijke.

Het is mogelijk dat het CBR op basis van de bevindingen van de specialist vindt dat iemand niet meer rijvaardig is (er wordt een stopdatum voorgesteld). Als is vastgesteld dat iemand wegens alcoholgebruik niet meer rijvaardig is, dan wordt het rijbewijs ongeldig verklaard. Na een jaar kan de bestuurder een nieuw rijbewijs aanvragen, met een geldigheidsduur van een jaar. Als hij rijgeschikt wordt verklaard (mede geconstateerd op basis van bloedonderzoek) krijgt hij een rijbewijs, geldig voor een jaar. Na een jaar moet er opnieuw een onderzoek plaatsvinden met gezondheidsverklaring.

Concreet betekent dit dat de bestuurder op basis van een verkregen verklaring van geschiktheid bij de gemeente een nieuw rijbewijs kan aanvragen. Het is niet nodig om opnieuw theorie- of praktijkexamen te doen. Als een bestuurder vijf jaar achter elkaar rijgeschikt is geacht, krijgt hij een rijbewijs voor vijf jaar, daarna voor onbepaalde tijd.