Wat hoort bij het schip?

Iedereen heeft wel een beeld bij een binnenvaartschip. Maar als een schip wordt verkocht, of als er beslag wordt gelegd op het schip, wat hoort dan bij het schip en wat niet?

De wet maakt een verschil tussen scheepsbestanddeel en scheepstoebehoren. Een scheepsbestanddeel zit aard en nagelvast aan het schip. Het gaat dan om motoren, door motoren aangedreven installaties zoals lieren en kranen, tanks en laad- en losinstallaties, die zijn ingebouwd in het schip.

Ook spullen die volgens met maatschappelijk verkeer tot het schip behoren, zijn een scheepsbestanddeel. Denk daarbij bijvoorbeeld aan stalen platen die verwerkt zijn in een casco, een demontabel stuurwiel, een zwembad dat in het dek ingebouwd is of de mast en reling van een schip. Een hoofdmotor die tijdelijk voor revisie uit het schip wordt gehaald, blijft bestanddeel van het schip.

Scheepstoebehoren zijn spullen die voor het schip op de lange termijn nuttig zijn, maar die geen bestanddeel zijn. Navigatie- en communicatiemiddelen die los gemaakt kunnen worden zonder schade aan het schip toe te brengen, worden apart als scheepstoebehoren bestempeld. Denk verder aan ankers, reddingsboten, trossen, meerdraden, vistuig, zeilen. Het lijkt logisch om aan te nemen dat ook een gangway of loopbrug een scheepstoebehoren is.

Het enkele feit dat spullen vastgelast zijn aan het schip, maakt een ding nog niet tot scheepsbestanddeel. Het is in de scheepvaart gebruikelijk dat zaken worden vast gelast aan boord om schuiven te voorkomen of om lading te borgen voor de reis.

Het is belangrijk om het verschil tussen een scheepsbestanddeel en een scheepstoebehoren in de gaten te houden. De eigenaar van het schip is automatisch eigenaar van de scheepsbestanddelen. Als een hoofdmotor onder eigendomsvoorbehoud wordt geleverd, verdwijnt dat eigendomsvoorbehoud op het moment dat de motor is ingebouwd in het schip. Dit geldt niet voor scheepstoebehoren. Op navigatieapparatuur die redelijk eenvoudig los van het schip gemaakt kan worden, kan een eigendomsvoorbehoud worden gevestigd en dit kan ingeschreven worden in het kadaster zodat dit tegen derden kan worden tegengeworpen.

Eigendomsvoorbehoud

Maar wat is precies een eigendomsvoorbehoud? Bij een eigendomsvoorbehoud gaat het eigendom pas over als aan een bepaalde voorwaarde is voldaan.

De eigenaar van een goed kan het goed altijd opeisen (revindicatie). De eigenaar van het goed die het goed, bijvoorbeeld een bijboot, levert onder eigendomsvoorbehoud, blijft eigenaar van de bijboot totdat een bepaalde voorwaarde (meestal 100 procent betaling) is volbracht. Dat betekent dat als de bijboot niet wordt betaald, de leverancier het bijbootje mag terughalen. Het bedrijf is altijd eigenaar gebleven. Het eigendom is nooit overgegaan op de koper van de bijboot, omdat de koper de koopsom niet (helemaal) heeft betaald.